Ο χώρος που στεγάζει σήμερα το Μουσείο Οικογενείας Τρικούπη είναι το πατρογονικό σπίτι της οικογένειας που χτίστηκε το 1730 από τον γενάρχη της, Γεωργάκη Τρικούπη (1700-;).

Το αρχικό κτίσμα ήταν παραθαλάσσιο, καθώς η σημερινή κατάσταση της πόλης στο συγκεκριμένο σημείο είναι αποτέλεσμα
μεταγενέστερων επιχωματώσεων και επεκτάσεων.

Μετά τον θάνατο του Γεωργάκη έζησαν εκεί διαδοχικά ο μοναχογιός του Ματθαίος (1725-1802) και στη συνέχεια ο γιος αυτού Ιωάννης Τρικούπης (1750-1824) με την οικογένειά του.

Στην Έξοδο του Μεσολογγίου τον Απρίλιο του 1826 το σπίτι καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς.

Τη δεκαετία του 1850 ανοικοδομήθηκε στην ίδια θέση από τους γιους του Ιωάννη, Αποστόλη (π.1800-1891) και Θεμιστοκλή (1807-1890), αδελφούς του Σπυρίδωνα Τρικούπη (1788-1873).

Από το 1900, οπότε έγινε επισκευή του, και έως πρόσφατα, συνέχισαν αδιάλειπτα να κατοικούν σε αυτό απόγονοι του Θεμιστοκλή Τρικούπη.

Ο Χαρίλαος Τρικούπης (1832-1896) όπως και ο πατέρας του Σπυρίδων, είχε ιδιαίτερο δεσμό με το σπίτι στο οποίο διέμενε πολλές φορές, ενώ ήταν και το ορμητήριό του για την προεκλογική δραστηριότητα στην εκλογική του περιφέρεια.

Το 1992, επί δημαρχίας Κωνσταντίνου Ρεπάσου, το σπίτι δωρήθηκε στον Δήμο Ι.Π. Μεσολογγίου από τον κληρονόμο του σπιτιού και τελευταίο άρρενα απόγονο της οικογένειας, τον διατελέσαντα και Υπουργό Κωνσταντίνο Σπ. Τρικούπη
(1926-2002).

Αναπαλαιώθηκε με τη φροντίδα του Δήμου και την οικονομική ενίσχυση των Υπουργείων Πολιτισμού και Εξωτερικών. Η νέα του χρήση ως Μουσείο ξεκίνησε το 1994.

Το 2014, η Βουλή των Ελλήνων, μετά την ολοκλήρωση της έκθεσης της Βιβλιοθήκης της Βουλής «Χαρίλαος Τρικούπης: έκθεση ιστορικών κειμηλίων της οικογένειας Τρικούπη» που είχε παρουσιαστεί στην Αίθουσα Ελευθέριος Βενιζέλος του Κτηρίου της Βουλής (2012-2014), ανέλαβε σε συνεργασία με τον Δήμο Ι.Π. Μεσολογγίου την επιμέλεια και αναδιοργάνωση του εκθεσιακού μέρους του Μουσείου.

Με την αφορμή αυτή προέκυψαν νέες δωρεές υλικού που εμπλούτισαν το περιεχόμενο του Μουσείου.

Τα εγκαίνια του ανακαινισμένου χώρου έγιναν τον Απρίλιο του 2016 στο πλαίσιο των Εορτών Εξόδου Ι.Π. Μεσολογγίου 2016.

Κατάλογος

Η έκδοση του Καταλόγου του Μουσείου, ο οποίος συντάχθηκε με την επιμέλεια της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων, είναι η έντυπη παρουσίαση μιας πολύτιμης ιστορικής περιόδου της χώρας.